Sytuacja województwa mazowieckiego jest trudna

W województwie mazowieckim w latach 2012–2018 co roku rodziło się od 55 do 62 tys. dzieci, a w wyniku dodatniego salda migracji przybywało ponad 2 tys. Z tytułu zgonów ubywało 0,3–0,4 tys. dzieci.

W 2018 r. wśród ogółu dzieci i młodzieży najliczniejszą grupę stanowiły osoby od 8. do 10. roku życia (17,5%), a następnie do 2. roku życia (16,8%), tj. dzieci urodzone odpowiednio w latach 2008–2010 i 2016–2018. Najmniej liczną grupę (13,7%) stanowili 15–17-latkowie, tj. osoby urodzone w latach 2001–2003.W porównaniu z 2012 r. mniej było dzieci we wszystkich rocznikach od 2. do 5. roku życia oraz w rocznikach od 14. do 18. roku życia. Największy spadek liczebności dotyczył 18-latków (o 8,7 tys.; o 14,6%).

Coraz mniej liczne roczniki młodzieży, które w kolejnych latach analizowanego okresu opuszczały tę subpopulację, spowodowały znaczny spadek (o 20%) liczby osób młodych (19–24 lata) tworzących potencjalne zasoby pracy. Pomimo wzrostu liczby urodzeń, sytuacja ludnościowa województwa mazowieckiego (podobnie, jak Polski) jest trudna. Utrzymujący się od lat niski poziom dzietności nie zapewnia stabilnego rozwoju demograficznego. Spowodowane jest to coraz mniejszą liczbą kobiet w wieku rozrodczym (15–49 lat) i niekorzystną strukturą wieku tej populacji, a także zmianą zachowań prokreacyjnych ludzi młodych (np.odkładaniem na później decyzji o założeniu rodziny, o posiadaniu mniejszej liczby dzieci lub o dobrowolnej bezdzietności).

W latach 2012–2018 liczba kobiet w wieku rozrodczym zmniejszyła się o 7,9 tys., przy czym kobiet w wieku 15–33 lata było mniej o blisko 109 tys. (o 15,4%), natomiast kobiet w wieku 34–49 lat – więcej o 101 tys. (o 17,2%). Odsetek kobiet do 33 roku życia spadł z 54,7% do 46,6%. Współczynnik dzietności, obrazujący zastępowalność pokoleń, utrzymywał się na poziomie 133–157 urodzeń dzieci na 100 kobiet w wieku rozrodczym, czyli poniżej poziomu optymalnego, zawierającego się w przedziale 210–215 urodzeń. Odnotowano również znaczny wzrost płodności kobiet w wieku 30 i więcej lat.

W 2018 r. w województwie mazowieckim mieszkało 1080 tys. dzieci i młodzieży w wieku 0–18 lat, czyli o 3,5% więcej niż w 2012 r. Wzrost ten był m.in. wynikiem notowanej od 2014 r. przewagi liczby urodzeń nad liczbą 18-latków opuszczających tę grupę wieku. Mazowieckie to jedno z dwóch województw w kraju (obok pomorskiego), w którym w latach 2012–2018 odnotowano wzrost liczby tej subpopulacji. W ogólnej liczbie dzieci i młodzieży chłopcy stanowili niezmiennie 51,3%; zmianie uległa natomiast struktura według miejsca zamieszkania. Sukcesywny wzrost liczby dzieci w miastach (w porównaniu z 2012 r. o ponad 53 tys.) i spadek na wsi (o blisko 17 tys.) skutkowały wzrostem odsetka dzieci miejskich i spadkiem odsetka dzieci wiejskich. Obecnie w miastach mieszka 62,2% ogółu tej populacji, a na wsi 37,8% (w 2012 r. odpowiednio 59,3% i 40,7%). Udział dzieci i młodzieży w ogólnej liczbie mieszkańców województwa wzrósł z 19,7% w 2012 r. do 20,0% w 2018 r., jednak w najbliższych dwóch dekadach można się spodziewać spadku tego udziału – według prognoz demograficznych – do 16,6% w 2040 r.