Zdrowie psychiczne mieszkańców Mazowsza. Potrzeby rosną, dostęp do pomocy wciąż nierówny

Depresja, lęki, wypalenie zawodowe i kryzysy rodzinne to codzienność tysięcy mieszkańców Mazowsza. Choć coraz więcej osób rozumie, jak ważne jest zdrowie psychiczne, realny dostęp do pomocy bywa ograniczony – szczególnie poza dużymi miastami. W najnowszym raporcie opublikowanym przez portal Psycholink.pl ujawniono niepokojące dane: nawet 80% osób zmagających się z zaburzeniami psychicznymi nie otrzymuje profesjonalnej pomocy.

Mazowsze – region o dużych różnicach w dostępie

Warszawa i jej aglomeracja mają jedne z najlepiej rozwiniętych sieci opieki psychicznej w kraju. Ale wystarczy wyjechać 70 km na północ – do powiatu płońskiego – by sytuacja wyglądała zupełnie inaczej. Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że w wielu powiatach takich jak Płońsk brakuje psychiatrów przyjmujących w ramach NFZ, a terminy do psychologa sięgają kilku miesięcy.

– „Widzimy pacjentów, którzy przyjeżdżają nawet z sąsiednich powiatów, bo u siebie nie mają do kogo się zgłosić” – mówi psychoterapeutka z poradni w Ciechanowie.

W raporcie „na temat zdrowia psychicznego Polaków – stan, dostępność opieki i wyzwania” autorstwa Psycholink czytamy, że średni czas oczekiwania na psychoterapię w woj. mazowieckim przekracza 100 dni, a w niektórych powiatach dochodzi do 180 dni. Taka sytuacja dotyka szczególnie osób młodych, które często zbyt długo czekają na pomoc lub rezygnują z terapii.

Bariera finansowa i geograficzna – podwójny problem

Raport podkreśla również, że blisko 3 mln Polaków nie podejmuje terapii z powodu kosztów. Nawet jeśli w danej okolicy działa psycholog lub terapeuta prywatnie, koszt sesji – często 150–200 zł – jest zaporowy. W powiecie płońskim nie ma wielu alternatyw, a prywatna pomoc bywa trudno dostępna, zarówno ze względu na ceny, jak i brak specjalistów.

Co więcej, według danych Fundacji GrowSPACE, psychiatria dziecięca przeżywa obecnie głęboki kryzys – dzieci i młodzież czekają miesiącami, a czasem latami, na pierwszą wizytę. W regionach takich jak północne Mazowsze specjalistyczna opieka często dostępna jest dopiero w Płocku, Ciechanowie lub Warszawie.

Czy Centra Zdrowia Psychicznego będą ratunkiem?

Nadzieję dają rozwijające się Centra Zdrowia Psychicznego (CZP) – innowacyjny model opieki działający już w części powiatów. CZP umożliwiają otrzymanie pomocy bez skierowania, często bez kolejki, i blisko miejsca zamieszkania. Na razie jednak powiat płoński nie został objęty tym programem, a pacjenci muszą szukać wsparcia w innych lokalizacjach.

Raport Psycholink apeluje o rozszerzenie sieci CZP na cały kraj, szczególnie na obszary pozbawione lokalnych specjalistów. Cytując autorów: „Jeśli chcemy ograniczyć liczbę samobójstw i cierpienia psychicznego – pomoc musi być dostępna blisko domu, szybko i bez barier.”

Co dalej? Rekomendacje z raportu Psycholink

• Wśród najważniejszych postulatów raportu znalazły się:
• zwiększenie liczby psychiatrów i psychoterapeutów w mniejszych powiatach,
• pełna refundacja teleporad psychiatrycznych i terapii online,
• skrócenie kolejek w NFZ przez zwiększenie limitów przyjęć,
• uregulowanie zawodu psychoterapeuty i kontrola jakości usług,
• edukacja społeczna w zakresie zdrowia psychicznego i walka z tabu.

Coraz więcej osób z regionu Płońska mówi otwarcie o swoich problemach – to pozytywny znak. Teraz czas, by system zdrowia publicznego odpowiedział na ten sygnał i zapewnił realny dostęp do profesjonalnej pomocy każdemu, niezależnie od miejsca zamieszkania.