Czy gmina może zapłacić strażakom OSP za dojazd na badania lekarskie i szkolenia

RIO w Gdańsku w odpowiedzi na wniosek burmistrz Krynicy Morskiej wyjaśniła, że przepisy ustawy o ochotniczych strażach pożarnych „należy intepretować w sposób ścisły, z zachowaniem wykładni gramatycznej z dodatkowym zastosowaniem wykładni systemowej zewnętrznej”. Chodzi przede wszystkim o ust. 1 art. 10 ustawy, gdzie wskazano zamknięty katalog zadań, które gmina w ramach realizacji zadania własnego w zakresie ochrony przeciwpożarowej zapewnia, stosownie do posiadanych sił i środków.

„Zdaniem tutejszej Izby, gmina nie powinna pokrywać z budżetu zarówno wydatków dotyczących dojazdów strażaka OSP związanych z udziałem w szkoleniach, jak i wydatków dotyczących innych dojazdów (niezwiązanych z realizacją zadań ustawowo przypisanych OSP), w tym na badania lekarskie, czy psychologiczne” – wyjaśniła prezes RIO w Gdańsku Luiza Budner-Iwanicka.

Według RIO gmina nie może ponosić wszelkich wydatków związanych z funkcjonowaniem ochotniczej straży pożarnej, a jedynie te, które określił ustawodawca.

„W tym kontekście wynik wykładni gramatycznej nie pozostawia wątpliwości, że gmina nie jest uprawniona do ponoszenia wydatków na inne cele, aniżeli wyżej wymienione, co sprowadza się do wniosku, że nie ma podstaw do pokrywania wydatków dotyczących dojazdów strażaka OSP związanego z udziałem w szkoleniach, w tym w szkoleniach wymaganych odrębnymi przepisami dla funkcjonowania jednostki OSP w ramach KSRG” – wskazano w wyjaśnieniach.

RIO zaznaczyła również, iż ustawodawca precyzyjnie wskazał, że gmina finansuje w ramach zadania z ochrony przeciwpożarowej jedynie badania lekarskie strażaków ratowników OSP i kandydatów na strażaków ratowników OSP. Natomiast z konstrukcji przepisów zawartych w ustawie nie można wnioskować, by ustawodawca umożliwił pokrywanie kosztów pośrednio związanych z badaniami lekarskimi. 

Jak wskazano w odpowiedzi, w polskim systemie prawnym istnieją rozwiązania legislacyjne, które w jednoznaczny sposób rozstrzygają kwestie ponoszenia kosztów dojazdu na badania lekarskie. Chodzi m.in. o Kodeks pracy, gdzie wprost uregulowano, że pracownikowi w razie przejazdu na badania lekarskie do innej miejscowości przysługują należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych. Natomiast w odniesieniu do ochotniczych straży pożarnych tego rodzaju przepisów nie zastosowano.

Zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych strażak ratownik OSP ma prawo do bezpłatnych okresowych badań lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do udziału w działaniach ratowniczych. Natomiast według ust. 4 ww. art. 10 ustawy, kandydat na strażaka ratownika OSP ma prawo do bezpłatnych badań lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do udziału w szkoleniu podstawowym przygotowującym do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych.

mr/